کنه

حشره کنه از رده عنکبوتیان یکی از شاخه‌های اصلی بندپایان می‌باشد. کَنه‌ها از راسته  Acariبوده و از این راسته مایت‌ها که انگل انواع پستانداران و پرندگان می‌باشد را می‌توان نام برد که مانند یک پارازیت یا انگل از میزبان تغذیه می‌کنند. در دنیا تا کنون 866 گونه کنه شناخته شده است. کنه‌ها از دو خانواده اصلی به نام کنه‌های نرم آرگاسید (Argasids) و کنه‌های سخت اگزودید (Ixodidae) تشکیل شده‌اند. کنه‌های آرگاسید که به کنه‌های نرم (Soft Tick) به این دلیل که پوسته روی سطح تنشان سخت نیست معروف‌اند و کنه‌های سخت یا (Hard Tick) پوسته تنشان کاملاً سخت است. کنه‌ها از خون گرم تغذیه می‌کنند و بر سلامتی انسان‌ها و حیوانات با ایجاد جراحت و زخم بر روی بدن میزبان و از طرفی انتقال بیماری به آن‌ها تاثیر می‌گذارند. تغذیه کنه‌ها از خون میزبان همواره واکنش‌های آلرژیک و یا درد روی سطح پوست ایجاد می‌کند و گاهاً با ایجاد مسمومیت و یا حتی بیماری‌های بسیار خطرناک از طریق انتقال میکرو ارگانیسم‌های بیماری‌زا به بدن میزبان که باعث تضعیف بدن میزبان و یا حتی خطر مرگ برای او خواهد بود. مدت زمان تغذیه از خون انسان لاروها بین 3 تا 5 روز، شفیره بین 4 تا 8 روز و حشرات ماده بالغ بین 5 تا 20 روز می‌باشد.

کنه‌ها پس از تکمیل تغذیه از بدن میزبان جدا شده و به زمین می‌افتند. کنه‌ها بیشترین زمان چرخه زندگی خود را خارج از بدن میزبان سپری می‌کنند و بیشتر در خاک و پوشش گیاهی پنهان می‌شوند تا در صورت نیاز به تغذیه به میزبان مورد نظر متصل شوند. کنه‌های سخت از نظر تعداد میزبان مورد استفاده در طول چرخه زندگی خود به سه دسته یک میزبانه، دو میزبانه و سه میزبانه تقسیم می‌شوند ولی کنه‌های نرم در تمام طول چرخه زندگی خود چند میزبانه به شمار می‌آیند.

بسیاری از کنه‌ها مرحله‌ی تخم و پوست اندازی خود را جهت تبدیل به لارو در سطح خاک و پوشش گیاهی انجام می‌دهند و اکثراً در همان محیط‌ها و یا در محیطی نزدیک به پوشش گیاهی خزیده و پس از پیدا نمودن میزبان مورد نظر، از ساقه گیاهان بالا رفته و خود را به بدن میزبان متصل می‌نمایند. این روش در کنه‌ها به qusting یا جستجوی میزبان معروف است عوامل محرکی مانند دی‌اکسید کربن و آمونیاک عامل جذب آن‌ها می‌باشد. کنه‌های ماده سخت فقط یکبار در طول چرخه زندگی خود تخم‌ریزی می‌کنند و تنها یکبار در تمام طول عمر خود خون خواری می‌کنند. بر خلاف آن‌ها کنه‌های نرم به طور مکرر خون خواری می‌کنند. کنه‌های ماده تعداد زیادی تخم در حدود 2000 تا 20000 تخم در یک  توده ژلاتینی در طول یکبار تخم‌ریزی خود خواهند داشت. پس از گذشت هفته‌ها و حتی ماه‌ها، لاروها 6 پا از تخم خارج شده و پس از فعال شدن از پوشش گیاهی اطراف بالا رفته و با استفاده از عوامل محرک مانند گرما، حرکت و بو جذب میزبان می‌شوند و پس از اتصال به محل مورد نظر لاروها حدود 3 تا 7 روز خون خواری می‌کنند و سپس از میزبان جدا شده، پوست اندازی کرده و تبدیل به نمف 8 پا می‌شوند که مشابه لاروها از گیاهان بالا رفته و سپس خود را به میزبان متصل می‌کنند. تکامل چرخه زندگی کنه‌های سخت بسیار کُند است و حدوداً بین 6 ماه تا چند سال کامل می‌شوند. بیش از 150 گونه کنه نرم وجود دارد که اغلب آن‌ها چند میزبانه هستند. کنه‌های نرم در طول چرخه زندگی خود برخلاف کنه‌های سخت چندین بار تخم‌ریزی می‌کنند و چندین بار تغذیه از خون میزبان را خواهند داشت.

کنه‌ها اغلب در محیط‌های فیزیکی مانند درزها و شکاف‌های محل سکونت، بین وسایل منزل و یا در داخل یا نزدیکی لانه حیوانات خانگی و پرندگان تخم ریزی دارند. کنه‌های نرم کم و بیش در همه‌ی مناطق یافت می‌شوند. کنه‌های نرم در طول زندگی خود به سرعت در هر مرحله تغذیه می‌کنند و سپس وارد مرحله بعدی زندگی خود می‌شوند و در هربار تخم ریزی بین 100 تا 500 تخم خواهند داشت.

حشره کنه جز خطرناک‌ترین حشراتی هستند که به میزبان خود بیماری را انتقال می‌دهند. در بعضی مواقع جای گزش آن‌ها بدون درد است ولی ترشحاتی که در محل گزش خواهد داشت واکنش‌های آلرژیکی و بیماری تب دار را به میزبان خود انتقال می‌دهند، از طرفی عامل انتقال انواع میکروب‌ها نیز می‌باشند.

در کنه‌های نرم جای گزش فقط گاهاً قرمز می‌شود در صورتی که در کنه‌های سخت جای گزش متورم و سفت می‌شود. دمای مطلوب برای این حشره 28 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. این حشرات در طول شب تغذیه کرده و در طول روز در شکاف و منافذ پنهان می‌شوند. آن‌ها معمولاً در اتاق زیر شیروانی و سقف‌های کاذب، قرنیز دیوارها، زیر فرش و موکت‌ها، پرده‌ها، داخل کلید پریزها، درز انقطاع ساختمان و مناطقی که کبوترها در آن زندگی می‌کنند وجود دارد. چنانچه فقط از وجود یک کنه کبوتر ماده بارور در منزل غافل شویم در مدت کمتر از سه ماه با حدود 2000 کنه بالغ و 10000 عدد تخم کنه روبرو خواهیم شد.