مگسها از بزرگترین گروههای حشرات است که در حال حاضر بیش از ۷۵۰۰۰۰ نوع از آنها وجود دارد. مگسها دارای دو جفت بال جلویی مشخص هستند و دو جفت بال عقبی آنها تبدیل به بالچه چاقو شکل به نام توازنگر (هالتر یا بالانسیـِر) شدهاست. این حشره پس از آنکه از تخم بیرون آمد نخست به صورت لارو است و سپس در عرض ۱ هفته پر درآورده و به شکل یک مگس در میآید. چشم مگس مرکب از هزاران چشم کوچک دیگر است و این چشمها وی را قادر میسازد در آن واحد به هر طرف نگاه کند. تعداد چشمهای ریز او در حدود ۴۰۰۰ چشم است و کلیه آنها به شکل مربع میباشد. زبان مگس مانند زبان پروانه لولهای است و بدنش استخوان و ریه ندارد. عمل تنفس به وسیله مساماتی که در قسمتهای مختلف بدن او وجود دارد انجام میگیرد. پاهای مگس مخصوص خود این حشره است. زیرا این پاها دارای سوپاپهایی است که به وسیله آن مگس قادر است روی شیشه یا سقف اتاق به آسانی راه برود و پایین نیفتد. بدن مگس پوشیده از موهای نازکی است که گاهی آنها را به وسیله پاهای خود تمیز میکند. مگسهای بالغ، بهطور معمول حدود ۲ هفته و نیم عمر دارند اما در دماهای پایینتر، حتی تا ۳ ماه نیز میتوانند زنده بمانند؛ همچنین، نوزاد مگسها تنها ۲۴ ساعت پس از تخمگذاری، از تخم بیرون آمده و متولد میشود. مگسها به دلیل داشتن رژیم غذایی متفاوت، در مکانهای مختلفی دیده میشوند و منبع غذایی مهمی برای بسیاری از حیوانات نظیر قورباغهها، وزغها، مارمولکها و پرندگان محسوب میشوند. مگسها بهطور گسترده در میان انسانها زندگی میکنند و میتوانند عامل پراکندگی بیماریها بشوند مگسها از شیرابههای مواد غذایی استفاده میکنند. آنها با استفاده از خرطوم خود شیرابهها را به داخل دهان میرسانند. مگسها گاهی بزاق خود را بر روی مواد جامد میریزند و آنها را حل کرده و به صورت شیرآبه مصرف میکند که در این حالت مقداری از میکروبهای دهان خود را وارد محیطهای غذایی میکنند. مانند بسیاری از حشرات، مگسها نیز تخمگذارند، این حشره برای رسیدن به بلوغ، چند مرحله را می گذراند. این مراحل عبارتند از: تخم، لارو، شفیره.
مگس
مگسها جزو حشراتی هستند که دگردیسی کامل دارند. هر مگس ماده بالغ، در طول عمر خود می تواند تا ۲۰۰۰ تخم تولید کند. این حشره تخم هایش را در دسته های ۷۵ تا ۱۰۰ تایی و در نزدیکی منابع آب و غذا قرار می دهد. بسته به گونه و شرایط محیطی، تبدیل تخم به لارو بین ۷ تا ۲۵ ساعت طول می کشد. پس از آن ۳ تا ۵ روز زمان میبرد تا لارو یا کرم حشره به شفیره تبدیل شود .در این مرحله لارو در محیطی تاریک پنهان می شود و یک پوشش مقاوم در اطراف بدنش می سازد. بعد از گذشت ۳ تا ۶ روز، حشره بالغ از شفیره یا pupa خارج می شود. ۲ الی ۳ روز پس از خروج از شفیره، مگسها به بلوغ جنسی کامل می رسند، در این مرحله، می تواند جفت گیری و تولید مثل کند.
مگس خانگی معمولی:
مگسهای بالغ این گونه، به رنگ خاکستری متمایل به سیاه، با ۴ خط تیره طولی در پشت بدنشان، دیده می شوند، طول بدن آنها ۸ تا ۱۰ میلیمتر است که با محاسبه بال، به ۱۳ تا ۱۵ میلیمتر نیز می رسد.
مگس میوه:
شیوع مگسهای میوه بیشتر در فصل تابستان و پاییز است، این مگسها بسیار کوچک هستند و طولی معادل ۲.۵ میلیمتر دارند .چشم های مرکب این حشره کوچک، به رنگ قرمز روشن دیده می شوند.
یکی دیگر از مشخصه های مگسهای میوه، رنگ این حشره است، آن ها در مجموع زرد رنگ هستند، اما قسمت انتهایی و پشت جنس نر، کمی تیره تر است.
مگس فاضلاب
این موجود ریز جثه و دو بال را با نامهای مگس بیدی (moth flies) یا مگس تصفیه کننده (filter flies) نیز میشناسند که دارای تعدادی مو بر روی بدن و بالهایش است. این مگسها معمولاً در مکانهای مرطوب با اکسیژن کم و یا محلهایی که مملو از آشغال مواد آلی و سبزیجات خشک و فاسد شده، فاضلابهای بیمارستانها و مکانهای صنعتی میتوانند باشند. فاضلاب توالتها و دستشوییها که در خانه ها است نیز میتواند از منابع دیگر حضور این حشره باشد. مگسهای فاضلاب ارتفاع پرواز کمی دارند و تنها برای چند دقیقه از محل زندگی خود (مثل چاه فاضلاب دستشویی یا توالت) دور شده و دوباره به جای قبلی باز میگردند.
حشره بالغ، مگسی حقیقی به اندازه ای کوچک بین ۵/۱ تا ۵ میلی متر است و رنگ زرد، قهوهای تا سیاه دارد. در روشنایی روز آنها اغلب در روی دیوارهایی در نزدیکی فاضلابها به استراحت میپردازند و در این وضعیت به شکل مثلثی بالها را روی بدن جمع میکنند و اغلب دیده شده که به لامپهای روشن حمله میکنند. حشره ماده میتوانند بین 30 تا 100 تخم بگذارند و بیشتر اوقات تخمهای خود را در موادی بر روی سطحی از لایه ژلاتینی که در فاضلابها و گندابها تشکیل میشود، میگذارد. این لایه ژلاتینی حتی بر روی گیاهان مردهای که هنوز دارای رطوبت هستند و یا محلهای دیگر تشکیل میشود و تمامی این مکانها محل مساعدی برای تخم ریزی حشره ماده است. آنها شاید در محلهای مرطوب و سایه دار خارجی نظیر زیر گلدان گیاهان، خزهها، ناودانهای پشت بام، مالچهای ضخیم و سیاه و یا بر روی زمینهای مرطوب نیز بتوانند زادو ولد نمایند. تخم گذاری در بهار و یا تابستان صورت میگیرد و تخمها معمولاً بعداز ۴۸ ساعت تفریخ میشوند. لاروها از مواد فاسدی که در فاضلابها تجمع یافتهاند به مدت دو هفته تغذیه میکنند. در طبیعت، لارو مگسهای فاضلاب از گیاهان و جانوران خشک استفاده میکنند و پس از طی دوران تغذیه دارای پوشش سختی میشوند که اصطلاحاً شفیره (Pupa) نامیده میشوند. شفیره در محلهای مرطوب و نمناک یافت میشوند و مدتی به همین صورت باقی میمانند و سپس حشره بالغ پوسته شفیره را شکافته و از آن خارج میگردد.
این حشره بالغ کمی پس از رهایی از پوسته شفیره خود به دنبال جفت میگردد تا با جفت گیری بتواند نسل جدیدی ایجاد کند. حشرات بالغ نیز به مدت یک تا دو هفته میتوانند زندگی کنند. بیشتر این مگسها برای ما انسانها بیآزار هستند و نیش نمیزنند ولی در هر حال به دلیل مکانهایی که زندگی و تغذیه میکنند میتوانند بوسیله موهای روی بدن و بالها باعث انتقال باکتریها و دیگر میکروارگانیسمهایی شوند که در محل زندگی انسانها زاد و ولد مینمایند و برای انسانها میتوانند بسیار خطرناک و بیماریزا باشند. بهترین راه کنترل این آفت یافتن محلهای زندگی و تولیدمثلی و محدود کردن آنها است. از تمیز نگه داشتن محل سینک ظرفشویی، دستشویی و توالت گرفته تا ریختن آب داغ در چاه فاضلاب دستشویی و توالت و یا تعمیر کردن لولههای فرسوده و یا لولههایی که نشتی داشته یا شکستهاند، میتوانند تعدادی از راههای کنترلی باشند. در ضمن سعی کنید همیشه محل زبالهها و آشغالها را در خانه و یا اطراف آن تمیز نگه دارید. کلاً رعایت نکات بهداشتی و تمیز نگه داشتن و رسیدن به خانه میتواند از حمله جانوران مختلف به آن جلوگیری کند. سمومی نیز برای از بین بردن این حشره استفاده میشود ولی بدلیل آلودگیهایی که میتواند برای محیط خانه و نیز محیط زیست داشته باشد.