موریانه

موریانه‌ها حشراتی با اندازه‌های کوچک که به صورت دسته جمعی و کلونی زندگی می‌کنند. موریانه‌ها به لحاظ زندگی و ساختار اجتماعی تکامل زیادی پیدا کرده‌اند. موریانه‌ها مهم‌ترین آفت و نابود کننده‌ی ساختارهای چوبی (سلولز چوب) بخصوص در مناطق جنوبی ایران و اکثر شهرهای ایران مانند اراک، سمنان، شاهرود، البرز، تهران، اصفهان، خرم آباد، کوهدشت، کرمان، شیراز، قم و… یه شمار می‌آیند. براساس تحقیقات به عمل آمده، موریانه‌ها سالانه بیش از دوهزار میلیارد تومان خسارت به کشور وارد می‌کنند، مهم‌ترین گونه از موریانه‌هایی که در ایران زیست می‌کنند موریانه‌های زیرزمینی هستند. محل اصلی فعالیت و زندگی موریانه‌های زیرزمینی در قسمت زیرِ زمین می‌باشد. کلونی‌های موریانه‌ها معمولاًدر نزدیکی درختان، کنده‌ی چوب، انبارهای چوب، پالت‌های چوبی، دیوارهای خشتی که ملات آن‌ها از عناصر چوبی مانند کاه ساخته شده، زمین‌های حاصلخیز، کشاورزی و باغ‌ها و… جهت تغذیه بیشتر قابل مشاهده هستند.

هر کلونی و جمعیت موریانه از پادشاه، یک ملکه (به رنگ قهوه‌ای)، موریانه‌های کارگر و موریانه‌های سرباز تشکیل شده است. هر ملکه موریانه قادر به تولید هزاران میلیون تخم در هر سال می‌باشد. موریانه‌های سرباز وظیفه حفاظت از کلونی خود را به عهده داشته و از علائم تشخیص موریانه‌های سرباز، سرِ بزرگ و فک و آرواره‌ی بزرگ آن‌ها می‌باشد. موریانه‌های سرباز در مقابل اشغالگرانی نظیر مورچه‌ها که دشمن موریانه تلقی می‌شوند کلونی خود را از تهاجم مورچه‌ها محافظت می‌کنند. بیشتر جمعیت و کلونی موریانه‌ها را کارگران سفید تشکیل می‌دهد که عده‌ای از آن‌ها محافظ ملکه، عده‌ای وظیفه حفاظت از لاروها و عده‌ای نیز مسؤلیت جستجوی غذا و اطلاع دادن به سایر موریانه‌ها را به عهده دارند. هنگامی که تعداد کلونی‌ها افزایش می‌یابد موریانه‌های کارگر لانه و محل انباری غذای خود را گسترش می‌دهند.در کلونی‌های موریانه‌ی بالغ 200 هزار تا 2 میلیون موریانه کارگر زندگی می‌کنند. کلونی موریانه‌ها معمولاً در طول 5-3سال بالغ شده و شروع به ازدحام جمعیت می‌کنند.معمولاً موریانه‌ها در طول روزهای گرم و بارانی فعالیتشان شدت بیشتری پیدا می‌کند،  در این زمان موریانه‌های کارگر جهت پیدا کردن منبع غذایی برای کلونی‌ها، حرکت خود را از قسمت زیرین زمین به سطح زمین شروع می‌کنند

 از این طریق به منبع غذایی دسترسی پیدا کنند. اغلب مردم موریانه را با مورچه سفید و مورچه بالدار اشتباه می‌گیرند. شاید موریانه‌ها مانند مورچه‌ها حشراتی اجتماعی به شمار آیند ولی کلاً با هم تفاوت اساسی دارند. موریانه کمر پهنی دارد که تقریباً عرض بدن در قسمت کمر با عرض قسمت‌های دیگر بدن برابری می‌کند، رنگ روشن و شاخک‌های یکنواخت و خمیده دارد. موریانه برخلاف مورچه در محیط‌های باز پرسه نمی‌زند. موریانه‌ها از طریق تونل‌های زیرزمینی که معمولاً قطر لوله‌ها به اندازه‌ی یک مداد می‌باشد راه‌های ارتباطی خود را که معمولاً رگه می‌نامند به یکدیگر متصل می‌کنند. ساختار این لوله‌ها گِلی است که از خاک و ذرات چوب و مواد سلولزی ساخته می‌شود. چیزی که زندگی موریانه را از سایر حشرات مجزا می‌سازد این است که موریانه در هیچ یک از فصول سال از فعالیت نمی‌ایستند و مانند سایر حشرات به خواب زمستانی نمی‌روند. مسئله قابل توجه این است که خسارت موریانه‌ها تنها مربوط به وسایل چوبی نبودخ بلکه آن‌ها می‌توانند صدمات جدی را به لایه‌های عایق ساختمان و سایر متریال‌های موجود وارد نمایند.